แบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟ

ยี่ห้อไหนดี? วิธีเลือกซื้อแบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟ

1. ประเภทของแบตเตอรี่ (Battery Type)

แบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟมี 2 ประเภทหลัก ๆ คือ แบตเตอรี่ตะกั่วกรด (Lead-Acid Battery) สำหรับเครื่องปั่นไฟที่ติดตั้งถาวร กับแบตเตอรี่ลิเธียมไอออน (Lithium-ion Battery) เหมาะกับเครื่องปั่นไฟที่ต้องเคลื่อนย้าย พกพา หรือใช้งานต่อเนื่องเป็นประจำ การเลือกประเภทแบตต้องดูจากลักษณะการใช้เป็นหลัก

2. ความจุแบตเตอรี่ (Battery Capacity)

การเลือกความจุแบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟ ต้องพิจารณาจากพิกัดกำลังไฟของเครื่องปั่นไฟ (Watt) และระยะเวลาที่ต้องการให้จ่ายไฟ (ชั่วโมง) เพื่อคำนวณหาความจุขั้นต่ำที่ต้องการ โดยใช้สูตร

ความจุแบตเตอรี่ (Ah) = กำลังไฟเครื่องปั่นไฟ (W) x เวลาที่ใช้ (ชม.) / แรงดันไฟฟ้าแบตเตอรี่ (V)

ตัวอย่างเช่น ถ้ามีเครื่องปั่นไฟขนาด 1000W ต้องการใช้ต่อเนื่อง 5 ชม. ผ่านแบตเตอรี่ 12V จะต้องใช้แบตเตอรี่ความจุอย่างน้อย (1000 x 5) / 12 = 416.67 Ah ครับ

ในทางปฏิบัติ แนะนำควรเผื่อความจุแบตเตอรี่ให้สูงกว่าค่าที่คำนวณได้ 20-30% เพื่อชดเชยการสูญเสียแรงดันไฟขณะใช้งาน ช่วยยืดอายุการใช้งานแบตเตอรี่

3. อัตรากระแสไฟที่จ่ายออกได้ต่อเนื่อง (Continuous Discharge Rate)

ค่า Continuous Discharge Rate คือ ค่ากระแสไฟสูงสุดที่แบตเตอรี่สามารถจ่ายออกได้ต่อเนื่อง โดยไม่ทำให้แรงดันไฟตกหรือแบตเตอรี่เสียหาย ส่วนมากระบุเป็นค่าจำนวนเท่าของความจุแบต เช่น 1C สามารถจ่ายกระแสไฟเท่ากับความจุแบตเตอรี่ได้ใน 1 ชม. 2C คือจ่ายได้ 2 เท่าของความจุใน 30 นาที 0.5C คือจ่ายได้ครึ่งหนึ่งของความจุใน 2 ชม.

ตัวอย่างเช่น แบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟ 12V 100Ah ระบุค่า Continuous Discharge เป็น 0.5C หมายถึงสามารถจ่ายกระแสไฟได้สูงสุด 100 x 0.5 = 50 A ต่อเนื่องเป็นเวลา 2 ชม.

การเลือกแบตที่รองรับ Continuous Discharge Rate สูง จะสามารถจ่ายกระแสไฟได้มากและต่อเนื่องนานกว่า เหมาะสำหรับเครื่องปั่นไฟขนาดใหญ่หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่กินไฟสูง แต่ราคาก็สูงกว่าแบตเตอรี่ทั่วไปด้วย

4. อายุการใช้งาน (Battery Lifespan)

อายุการใช้งานแบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟ ระยะเวลานับตั้งแต่เริ่มใช้ไปจนความจุลดลงเหลือ 80% ของความจุเริ่มต้น ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น

• จำนวนรอบการชาร์จ-จ่ายประจุ (Charge-discharge Cycle)
• อุณหภูมิกับสภาพแวดล้อมขณะใช้งาน
• รูปแบบและปริมาณกระแสไฟที่จ่าย
• การดูแลรักษา
• คุณภาพของแบตเตอรี่

ทั่วไป แบตเตอรี่ตะกั่วกรดแบบธรรมดา ส่วนใหญ่มีอายุประมาณ 300-500 รอบ (ประมาณ 3-5 ปี), แบตเตอรี่ AGM และ Gel Cell มีอายุ 500-1,000 รอบ (ประมาณ 5-7 ปี) ส่วนแบตเตอรี่ลิเธียมไอออน อาจมีอายุได้ถึง 2,000-5,000 รอบ (มากกว่า 10 ปี) แนะนำเลือกแบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟให้เหมาะกับสภาพการใช้งาน

5. ขนาดและน้ำหนัก (Size and Weight)

แบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟมีหลายขนาดให้เลือกใช้ ตั้งแต่ 20Ah ถึง 200Ah ขึ้นไป ส่วนน้ำหนักมี 5-6 กก. จนถึงหลักร้อยกิโลกรัม ขึ้นอยู่กับชนิดและความจุแบตเตอรี่

แบตแบบตะกั่วกรดจะมีขนาดใหญ่และน้ำหนักมากกว่าแบตลิเธียม เมื่อเทียบความจุเท่ากัน ถ้าต้องการแบตเตอรี่ที่พกพาหรือเคลื่อนย้ายง่าย น้ำหนักเบา แต่มีความจุสูง ส่วนมากก็เลือกแบตเตอรี่ลิเธียมมากกว่า

6. มาตรฐานและการรับรองคุณภาพ

การเลือกซื้อแบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟ แนะนำควรเลือกแบตเตอรี่ที่ผ่านการตรวจสอบและรับรองคุณภาพตามมาตรฐานอุตสาหกรรม เช่น

• มาตรฐาน Underwriters Laboratories (UL) ของสหรัฐอเมริกา
• มาตรฐาน International Electrotechnical Commission (IEC)
• มาตรฐาน Japanese Industrial Standards (JIS)
• มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) ของไทย

รวมถึงแบตเตอรี่เครื่องปั่นไฟที่มีเครื่องหมายรับรอง เช่น CE (Conformité Européenne), ROHS (Restriction of Hazardous Substances Directive) แสดงให้เห็นคุณภาพกับความปลอดภัยว่าเป็นที่ยอมรับในระดับสากล